دستهبندی : گیاهان دارویی
بذر خارخاسک 1 گرمی
معرفی گیاه خارخاسک 🌿
خارخاسک گیاهی علفی، یکساله یا چندساله کوتاهقد از خانواده قیچسانان است که از زمانهای بسیار دور در طب سنتی ایران و بسیاری از کشورهای آسیایی، آفریقایی و اروپایی شهرت داشته است. این گیاه در مناطق گرم و خشک، حاشیه راهها، بیابانها و زمینهای بایر بهطور خودرو میروید و حتی به دلیل توانایی بالای سازگاری، در زمینهای کمحاصلخیز نیز رشد میکند.
خارخاسک از گذشته به دلیل اثرات تقویتی، بهبود عملکرد کلی بدن، و کمک به درمان بیماریهای متنوع ازجمله مشکلات کلیوی، کبدی، و اختلالات قلبی عروقی مورد استفاده بوده است. میوههای خشکشده، بخشهای هوایی و گاهی ریشه آن در تهیه داروهای سنتی بهکار میرود.
این گیاه دارای قدرت زندهمانی بسیار بالایی است و کشاورزان یا باغبانانی که بهدنبال گیاهی با نیاز کم به آبیاری، مقاومت در برابر شرایط سخت و بازدهی درمانی هستند، میتوانند خارخاسک را بهصورت هدفمند کشت کنند.
نحوه کاشت و نگهداری 🪴
1. خاک مناسب 🪵
نوع خاک: خارخاسک خاکهای شنی، شنیلومی و حتی خاکهای نسبتاً فقیر را میپسندد.
زهکشی: زهکشی خاک باید خوب باشد؛ خاکهای باتلاقی یا رسی سنگین برای این گیاه مناسب نیستند.
اسیدیته: خاکهای با اسیدیته خنثی یا کمی قلیایی بهترین نتیجه را میدهند.
میتوان با افزودن مقدار کمی کود دامی پوسیده پیش از کاشت، شرایط را بهینه کرد تا رشد قویتری داشته باشد.
💡 نکته: این گیاه حتی در خاکهایی که مطلوب سایر گیاهان نیستند، به خوبی ریشه میدواند، اما هرچه خاک زهکش بهتری داشته باشد، کیفیت و میزان ماده مؤثره آن بیشتر خواهد شد.
2. آمادهسازی بذر 🌱
بذر خارخاسک نسبتاً سختپوسته است، بنابراین خیساندن آن در آب ولرم به مدت 12 تا 24 ساعت پیش از کاشت، جوانهزنی را تسهیل میکند.
بهتر است از بذرهای تازه و برداشت سال جاری استفاده شود تا قدرت رویشی بالاتری داشته باشند.
پس از خیساندن، بذرها را میتوان بهطور مستقیم در زمین اصلی کشت کرد، زیرا ریشههای این گیاه به جابجایی حساس هستند.
3. روش کاشت 🌾
زمان مناسب کاشت خارخاسک بستگی به شرایط آبوهوایی دارد، ولی معمولاً در بهار و بعد از رفع سرمای شدید انجام میشود.
عمق کاشت بذر حدود 1 تا 2 سانتیمتر است و باید خاک سبک روی آن قرار گیرد.
فاصله بوتهها حدود 30 تا 40 سانتیمتر و فاصله ردیفها حدود 50 تا 70 سانتیمتر در نظر گرفته میشود.
پس از کاشت، آبیاری اولیه باید کامل و سبک باشد تا بذرها با خاک جفت شوند.
4. آبیاری 💧
خارخاسک گیاهی مقاوم به خشکی است، اما برای داشتن رشد بهتر در مراحل اولیه باید آبیاری منظم داشت.
پس از استقرار، آبیاری میتواند محدود و عمیق باشد.
در مناطق خشک، آبیاری هر 7 تا 10 روز یک بار کفایت میکند، مگر در زمانهای بسیار گرم که ممکن است این فاصله کاهش یابد.
آبیاری بیش از حد میتواند باعث زردی برگها و پوسیدگی ریشه شود.
💡 ریز نکته: بهتر است آبیاری در صبح زود یا عصر انجام شود تا تبخیر آب به حداقل برسد و گیاه رطوبت بیشتری دریافت کند.
5. تغذیه و کوددهی 🍂
کوددهی زیاد برای خارخاسک ضروری نیست، زیرا این گیاه در خاکهای فقیر هم میتواند زندگی کند.
پیش از کاشت، مصرف 10 تا 15 تن در هکتار کود دامی پوسیده، رشد و تولید گیاه را بهبود میبخشد.
در صورت نیاز به افزایش عملکرد، یک نوبت کود آلی یا ورمیکمپوست در ابتدای فصل رشد مفید است.
از مصرف بیشازحد کودهای شیمیایی ازته خودداری شود، زیرا باعث رشد بیش از حد بخشهای سبز در مقابل تولید میوه میشود.
6. مراقبت و هرس ✂️
خارخاسک به دلیل رشد گسترده و قابلیت پوشانندگی زمین، معمولاً با علفهای هرز رقابت خوبی میکند، ولی در سال اول بهتر است وجین منظم انجام گیرد.
اگر گیاه بیشازحد متراکم شد، میتوان برخی ساقهها را حذف کرد تا نور و هوا بهتر به داخل بوته برسد.
آفات و بیماریهای این گیاه محدود هستند، اما همچنان بازدیدهای دورهای توصیه میشود.
7. آفات و بیماریها 🪲
آفات:
ملخها
شتهها 🐜 (به ندرت)
بیماریها:
لکهبرگی قارچی
پوسیدگی طوقه (در شرایط رطوبت زیاد)
پیشگیری:
کاشت در زمین با زهکش خوب
آبیاری متعادل
حذف بخشهای آلوده و خشک